روزه قلب بهتر از روزه زبان است و
روزه زبان بهتر از روزه شكم است.
امام علی علیه السلام
2-روزه :
روزه آن است که انسان برای انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که روزه را باطل می کند خود داری نماید.
روزه بر چهار گونه تقسیم می شود:
1- واجب
2-حرام
3- مستحب
4- مکروه
روزه های واجب:
1- روزه ماه مبارک رمضان
2- روزه قضا
3- روزه کفّاره
4- روزه استیجاری
5- روزه روز سوم اعتکاف
6- روزه بدل قربانی
7- روزه ای که به سبب نذر و قسم واجب می شود
8- روزه قضای پدر که بر پسر بزرگ تر واجب است.
روزه های حرام:
1- روزه عید فطر و قربان
2- روزه نذر معصیت و روزه ایام تشریق ، یعنی 11،12،13 ذی الحجه،برای کسی که در منا است
3- روزه سکوت
4- روزه وصال
5- روزه آخر شعبان به نیت اول رمضان
6- روزه مستحبی فرزند که سبب اذیت و آزار پدر و مادر شود
7- روزه مستحبی فرزند در صورت نهی پدر و مادر
8- روزه مستحبی زن در صورت نهی شوهر.
روزه های مکروه:
1- روزه مستحبی مهمان،بدون اجازه میزبان
2- روزه مستحبی مهمان با نهی میزبان
3- روزه مستحبی فرزند بدون اجازه پدر
4- روزه عاشورا
5- روزه عرفه اگر مانع از دعای آن روز شود
6- روزه روزی که نمی داند عرفه است یا عید قربان.
روزه های مستحبی:
- روزه گرفتن در تمام ایام سال، بجز ایام حرام و مکروه، مستحب است،ولی نسبت به بعضی از ایام تأکید زیادی شده و آن روزها به شرح زیر است:
1- هر پنجشنبه و جمعه
2- اوّلین چهارشنبه بعد از دهه اوّل هر ماه
3- روز مبعث (27ماه رجب)
4- عید غدیر (18ذی الحجه )
5- روز میلاد پیامبر صلی الله علیه وآله (17 ربیع الاول)
6- از یک تا نُهم ذی الحجه
7- روز عرفه به شرطی که مانع خواندن دعای آن نشود
8- روز اول و شوم محرم
9- تمام ماه رجب و شعبان
10- عید نوروز،یعنی اول حمل (فروردین )
11- سیزدهم ،چهاردهم و پانزدهم هر ماه.
مبطلات روزه:
1- خوردن و آشامیدن
2- جماع
3- استمناء
4- دروغ بستن به خدا و پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام
5- رساندن غبار غلیظ به حلق
6- فر بردن تمام سر در آب
7- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
8- اماله کردن با چیزهای روان
9- قی کردن.
3- خمس:
امام خمینى در تحریرالوسیله مىفرماید: هر كس درهمى از خمس را نپردازد جزء ستمگران بر اهل بیت و كسانى كه حق آن بزرگواران را غصب كردهاند مىشود.
مازاد برمخارج سال خمس دارد و تا انسان خمس مال خود را ندهد نمی تواند در آن تصرف کند.
به هفت چیز خمس تعلق می گیرد:
1) منفعت کسب
2) معدن
3) گنج
4)مال حلال مخلوط
5) جواهری که به واسطه غواصی به دست آید
6) غنیمت جنگی
7) زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد.
بركت در مال كسى است كه زكات بپردازد
، به مؤمنان مدد و يارى رساند و به
خويشاوندان كمك نمايد.
امام علی علیه السلام
4- زکات:
به نُه چیز زکات تعلق می گیرد:
1) گندم
2) جو
3) خرما
4) کشمش
5) طلا
6) نقره
7) شتر
8) گاو
9) گوسفند.
شرایط وجوب زکات:
1- مال به مقدار نصاب برسد
2- مالک بالغ باشد
3- عاقل باشد
4- آزاد باشد
5- بتواند در مال خود تصرف کند
6- در دامها در صورتی زکات واجب می شود که یک سال مالک آنها باشد،و حیوان در تمام سال بی کار باشد،و در تمام سال از علف بیابان بچرد
7- در طلا و نقره در صورتی زکات واجب می شود که به صورت سکه رایج باشد .
زکات غلات:
حدّ نصاب:
تمام غلات چهارگانه یک نصاب دارد که حدود 850 کیلوگرم است،ولی مقدار پرداخت آن بستگی به چگونگی آبیاری دارد،واز این نظر به این سه دسته تقسیم می شوند:
1- مقدار زکات محصولی که با آب باران و رودخانه آبیاری شده یک دهم است
2- مقدار زکات محصولی که با دلو و یا موتور پمپ آبیاری شده یک بیستم است
3- محصولی که از هر دو طریق استفاده شده زکات نصف آن یک دهم و نصف دیگر یک بیستم است.
طلا دو نصاب دارد:
1- پانزده مثقال معمولی
2- هیجده مثقال .
مقدار پرداخت زکات یک چهلم است.
نقره هم دو نصاب دارد:
1- یکصد و پنج مثقال
2- یکصد و بیست و شش مثقال.
مقدار پرداخت زکات یک چهلم است.
توجه:
اگر در طلا 3مثقال بر آن 15 مثقال افزوده شود نصاب دوم است که باید از تمام آن 18مثقال زکات داد.
اگر در نقره 21مثقال بر آن 105 مثقال افزوده شود نصاب دوم است و باید از تمام آن 126مثقال زکات داد،
ولی در حیوان حد وسط زکات ندارد و حیوانی که سال قبل زکات آن داده شده نیز زکات ندارد مگر اینکه بزرگ شود و تفاوت قیمت پیدا کند، در این صورت همان مقدار که رشد نموده زکات دارد.
گاو دو نصاب دارد:
1- سی گاو،زکات آن یک گوساله است که داخل سال دوم شده باشد
2- چهل گاو: زکات آن گوساله ای است که داخل سال سوم شده باشد.
تا به 60نرسیده زکات ندارد، وقتی که به 60 رسید زکات آن دو گوساله است که وارد سال دوم شده باشد.
اگر تعداد گاوها از 60 به بالا رود باید سی تا سی تا ،یا چهل تا چهل تا و یا سی تا و چهل تا حساب کند.
گوسفند
گوسفند پنج نصاب دارد:
1- چهل، زکات آن 1 گوسفند است
2- یک صد و بیست و یک،زکات آن دو گوسفند است
3- دویست و یک ، زکات آن سه گوسفند است
4- سیصد یک ،زکات آن چهار گوسفند است
5- چهارصد و بالاتر از آن، که زکات هر صد تا، یک گوسفند است هر چه بالا رود.
شتر دوازده نصاب دارد:
1- پنج شتر، زکات آن یک گوسفند
2- ده شتر،زکات آن دو گوسفند
3- پانزده شتر،زکات آن سه گوسفند
4- بیست شتر،زکات آن چهار گوسفند
5- بیست و پنج شتر،زکات آن پنج گوسفند
6- بیست و شش شتر، زکات آن یک شتر است که داخل سال دوم شده باشد
7- سی و شش شتر ،زکات آن یک شتری است که داخل سال سوم شده باشد
8- چهل و شش شتر،زکات آن یک شتری است که داخل سال چهارم شده باشد
9- شصت و یک شتر، زکات آن یک شتری است که داخل سال پنجم شده باشد
10- هفتاد و شش شتر، زکات آن دو شتری است که وارد سال سوم شده باشد
11- نود و یک شتر،زکات آن دو شتری است که وارد سال چهارم شده باشد
12-یکصد و بیست و یک شتر و بالاتر از آن ،باید چهل تا چهل تا حساب کندو برای هر چهل تا یک شتری بدهد که داخل سال سوم شده باشد ،
یاپنجاه تا پنجاه حساب کند ،برای هر پنجاه تا یک شتری بدهد که داخل سال چهارم شده باشد.
حج
روزه و حج آرامبخش دلهاست.
امام باقر علیه السلام
یک از مهم ترین واجبات عبادی سیاسی اسلام، حج است که در طول عمر یک بار واجب می شود البته بر کسی که شرایط وجوب حج را داشته باشد.
شرایط واجب شدن حج به قرار ذیل است:
1- بالغ باشد
2- عاقل باشد
3- آزاد باشد
4- برای انجام حج مجبور نشود به ترک واجبی که اهمیتش از حج بیشتر است
یا ارتکاب حرامی که ترک آن از حج مهم تر است
5- استطاعت به تمام اقسامش،
یعنی هم استطاعت مالی داشته باشد و هم بدنی و طریقی و زمانی،
و اما میزان استطاعت مالی به قرار ذیل است:
1- داشتن مخارج رفت و برگشت
2- داشتن ضروریات زندگی
3- داشتن شغل یا ملک یا راه دیگری برای امرار معاش تا پس از برگشت مجبور نشود که به سختی زندگی کند.
اقسام حج:
1- قِران
2- اِفراد
3- تمتّع
قسم اول و دوم مخصوص اهالی مکه و اطراف آن است تا 16 فرسخ ،
و قسم سوم برای بقیه افراد می باشد:
قبل از اعمال حج، باید عمره تمتّع به جا آورد،
اعمال عمره تمتع پنج تاست که با احرام آغاز می شود بدین ترتیب:
1- به میقات یعنی مسجد شجره یا جُحفه رفته ،مُحرِم می شوند
2 و 3- سپس عازم مسجدالحرام می شوند،برای انجام طواف و نماز طواف
4- بعد از آن در مسیر بین صفا و مروه سعی را انجام می دهند
5- و آن گاه تقصیر می کنند.
و اما اعمال حج تمتع ،سیزده تاست:
1- در مکه مُحرِم می شوند به احرام حج تمتع
2- روز عرفه(19ذی الحجه) به عرفات می روند برای وقوف در عرفات
3- شب عید قربان به مشعرالحرام می روند برای وقوف در مشعر
4،5،6- روز عید قربان به مِنا می روند، برای رمی جمره عقبه و قربانی و حلق یا تقصیر .
بعد از این سه عمل،برای بیتوته،روز عید را در مِنا می مانند،یا به مکه می روند برای اعمال بعد از مِنا
7،8- اگر حاجی به مکه رفت ،به مسجد الحرام بر می گردد برای طواف بین صفا و مروه
9- سپس به مسعی می روند برای انجام سعی بین صفا و مروه
10،11- باز به مسجد الحرام برمی گردند برای طواف نساء و نماز آن
12،13-(بیتوته در منا ) ، ( رمی جمرات سه گانه ):
بعد از اتمام این اعمال به مِنا بر می گردند برای ماندن شبهای 11 و 12 و برای رمی جمرات سه گانه در روزهای 11و 12 ذی الحجه
، بعد از ظهر روز دوازدهم،حجاج از مِنا خارج می شوند ،و اعمال حج به پایان می رسد.
کسانی که تاکنون اعمال مکه ،طواف حج،نماز طواف، سعی و طواف نساء و نماز آن را انجام نداده اند،
پس از برگشت به مکه،آن اعمال را انجام می دهند.
دو چشم بر آتش حرام است، چشمی که از ترس خدا گریسته و چشمی که بیدار مانده و مسلمانان را در مقابل کافران نگهبانی کرده است.
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله)
جهاد
جهاد در لغت به معنای کوشش و تلاش است و در اصطلاح به معنای مبارزه و جنگ است.
جهاد بر دو قسم است:
1- جهاد درونی،یعنی مبارزه با نفس
2- جهاد بیرونی، یعنی مبارزه با دشمنان اسلام و قرآن